گروه خبری دندانک
نویسنده: دکتر گلرخ ثریا، دندان‌پزشک زیبایی و ایمپلنت
فرسايش اسيدي عبارت است از تحليل ميناي دندان که به دليل شيوه زندگي نوين بشر در قرن 21 اتفاق افتاده و مردان و زنان را در تمامي سنين تهديد ميکند. اين وضعيت دنداني، شکلي از فرسايش ناشي از نرم شدن سطح خارجي ميناي دندان توسط اسيد است که درنهايت از قطر ميناي دندان کاسته و تغييراتي را به ساختار دندان فرد تحميل ميکند که شامل تغيير در بافت، شکل و ظاهر دندان است. در اين حالت احتمال حساس شدن دندان‌ها نيز وجود خواهد داشت. امروزه بشر به شناختي عميق‌تر از شيوه زندگي، سلامت و تغذيه دست يافته است.
رژيم غذايي مدرن نيز به لطف ميزان قند و چربي نسبت به گذشته کمتر سالم به شمار مي‌آيد، با اين حال غذا و نوشيدني‌هاي نوين که به عنوان بخشي از رژيم‌غذايي مدرن بشر مصرف مي‌شوند، عموما به ميزان زيادي اسيدي بوده و توانايي وارد ساختن لطمات جبران‌ناپذيري را به دندان دارند.
در دوران ما گرايشي در ميان مردم به نوشيدن آب‌ميوه، که سالم‌تر و مفيدتر به نظر مي‌رسد و انتخاب نوشيدني‌هاي با کالري کمتر و غذاهاي کم‌چرب به وجود آمده است اما اسيد موجود در بسياري از ميوه‌ها، آب‌ميوه‌ها، انواع چاي‌ها، سرکه و بسياري از نوشيدني‌هاي غيرالکلي رژيمي و معمولي از قبيل نوشابه‌‌هاي گازدار مي‌تواند موجب نرم‌شدگي سطح ميناي دندان شده و دندان را در معرض فرسايش تدريجي و پوسيدگي قرار دهد.
شيوه‌هاي پخت و پز نوين نيز از سويي ديگر بر ميزان اسيد موجود در غذا تاثيرگذار هستند. دانشگاه داندي بريتانيا اعلام کرد که بر پايه يافته‌هاي پژوهشي که توسط اين دانشگاه صورت پذيرفته است، «تنوري‌پز» کردن سبزيجاتي همچون کدو، فلفل و پياز سطح اسيد موجود در اين سبزيجات را در مقايسه با روش‌هاي سنتي پخت و پز مانند آب‌پز کردن، افزايش مي‌دهد.
نيازهاي نوظهور زندگي مدرن نيز به بالا گرفتن خطر دچار شدن دندان‌ها به فرسايش اسيدي کمک ميکنند. از آن جمله، مد بودن دندان‌هايي سفيدتر هم اکنون به افزايش عرضه خمير دندان‌هاي سفيدکننده به شدت ساينده در بازار منجر شده است. اين خميردندان‌هاي به شدت ساينده با تعداد دفعات مسواک زدن پي در پي به‌ويژه پس از غذا به همراه يک رژيم غذايي اسيدي مي‌توانند به ميزان بالايي به فرسايش اسيدي دندان از طريق فرسايش ميناي دندان منجر شوند.
نخستين مراحل فرسايش اسيدي دندان
در مراحل اوليه فرسايش اسيدي، احتمال مشاهده تغيير ظاهري در رنگ و روشني دندان‌ها به علت تحليل رفتن سطح آنها وجود دارد. در مرحله بعد، با فرسايش ميناي دندان احتمال ظاهر شدن عاج زردرنگ زير آن وجود دارد. اين امر در ظاهر دندان‌ها را زردرنگ‌تر نشان داده و همچنين آنها را در مقابل نوشيدني‌ها و خوراکي‌هاي سرد و گرم حساس‌تر ميکنند.
فرسايش شديد دنداني ممکن است موجب ايجاد لکه‌هاي زردرنگ، بي‌رنگي، شکاف‌هاي کوچک در لبه‌هاي دندان‌ها، حساسيت بيشتر به تورفتگي‌هاي کوچک در سطح دندان شود.
تاثيرات سوء فرسايش اسيدي قابل جبران نيست. از اين رو اين بار که به دندان‌پزشکي رفتيد، از دکتر خود بخواهيد براي يافتن نشانه‌هاي تاثيرات فرسايش اسيدي دندان‌هايتان را مورد معاينه قرار دهد.
شيوه امروزين زندگي روي وضعيت کلي سلامت ما تاثيري به‌سزا داشته و اگر چه رژيم غذايي مدرن شما براي سلامت‌تان مفيد است، اين ژريم ممکن است براي دندان‌هايتان مضر باشد. آنچه در پي مي‌آيد، مطالبي براي به حداقل رساندن تاثيرات مخرب فرسايش اسيدي دندان است:
1 درباره عادات خود در خوردن و آشاميدن به خوبي فکر کنيد. خوراکي‌ها و نوشيدني‌هاي اسيدي را براي کم کردن تماس آنها با دندان‌هايتان زودتر ببلعيد.
2 به جاي جرعه‌جرعه نوشيدن نوشيدني‌هاي بدون الکل، آنها را سريع بنوشيد.
3 براي نوشيدن از يک ني استفاده کنيد که نوشيدني را کمتر به دندان‌هايتان تماس دهد.
4 در مواقعي که مثلا مي‌خواهيد گاز نوشيدني‌هاي گازدار را کم کنيد، نوشيدني‌ها را در دهان خود نگاه نداشته و مزه‌مزه نکنيد.
5 ميوه‌ها را براي مدت زمان طولاني گاز نزده و نمکيد.
6 با فکر غذا ميل کنيد. بعد از هر غذا يا نوشيدني اسيدي به مقدار کافي موادغذايي خنثي‌کننده مانند پنير بخوريد.
7 از مسواک زدن بلافاصله بعد از ميل کردن غذا يا نوشيدني اسيدي پرهيز کنيد. زيرا در آن زمان ميناي دندان بسيار نرم بوده و خيلي راحت آسيب خواهد ديد. بهترين زمان براي مسواک زدن يک ساعت بعد از صرف غذا يا نوشيدني اسيدي است.
8 دندان‌هاي خود را به کمک يک مسواک نرم و يک خميردندان غيرساينده به آرامي اما به صورت کامل مسواک بزنيد.
9 به توصيه‌هاي متخصصان بهداشت دهان و دندان توجه کرده و حتما به‌صورت منظم به دندان‌پزشک خود مراجعه کنيد.
10 بهترين دفاع، آموزش است. مواظب باشيد که رفتارهاي روزمره شما به سلامت دندان‌هايتان آسيب وارد نسازد.